Iedere hondenbezitter krijgt er helaas vroeg of laat mee te maken: die nare, kleine, wriemelende beestjes in de vacht of in de ontlasting van hun geliefde huisgenoot, preciezer gezegd: vlooien, teken en wormen. Deze parasieten veroorzaken behalve erg veel overlast ook nog nare ziekten die niet alleen voor honden of katten lastig, vervelend of erger kunnen zijn, maar ook voor de volksgezondheid een bedreiging kunnen zijn (Lyme, giardia, anaplasmose, toxoplasmose, enzovoort).

 

Parasietenbestrijding was vroeger een seizoensaangelegenheid. Vlooien- en tekenmiddelen gebruikte je alleen als het warm weer werd, zo ongeveer vanaf het voorjaar tot aan de herfst. Tegenwoordig is dit niet meer voldoende aangezien er zelfs teken in de winter worden gevonden. Bovendien komen er door de steeds hogere temperaturen ieder jaar meer niet-inheemse teken- en muggensoorten voor in België die elk hun eigen ziekteverwekkende parasieten meenemen. Verder nemen mensen hun huisdier steeds vaker mee op vakantie. Dit betekent dat er niet alleen rekening moet worden gehouden met parasieten in ons eigen land, maar ook met parasieten in het buitenland, zoals zandvliegjes die Leishmania verspreiden of muggen die honden met hartworm kunnen besmetten. En natuurlijk de teken die honden én mensen kunnen besmetten met Lyme, Ehrlichia, anaplasmose of babesiose.

Voor bestrijding is er nog een aantal andere factoren die meespelen in de overweging wanneer en hoe parasieten bij honden te bestrijden: hoe oud is de hond? Voor jonge pups zijn veel middelen nog niet geschikt, behalve sommige sprays. Voor andere producten verschilt het per product vanaf welke leeftijd en gewicht (vuistregel: nóóit geven bij honden lichter dan 2,5 kg) het veilig gebruikt kan worden. Andere factoren om rekening mee te houden, is of de hond ziek of oud is. Gaat de hond mee naar het buitenland? Zwemt de hond graag? Is de hond zwanger of zogend? In het laatste geval is geen enkel middel veilig.

En natuurlijk de belangrijkste vraag van allemaal: is het een Sheltie?

 

Shelties, MDR1 en overgevoeligheid voor medicijnen
Shelties kunnen overgevoelig zijn voor bepaalde geneesmiddelen, zoals ivermectine (wormkuur), selamectine (vlooienmiddelen) en loperamide (tegen diarree). De geneesmiddelen geven soms ernstige bijwerkingen of kunnen zelfs overlijden veroorzaken bij doseringen die bij andere rassen normaal tot laag zijn en geen problemen geven. Al sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw is bekend dat veel Shelties en Collie-achtigen overgevoelig zijn voor een aantal geneesmiddelen. Overgevoeligheid kan al optreden bij een lage dosering.

 

De afwijking op het MRD-1-gen is een recessieve afwijking . Een hond moet van beide ouders de afwijking meekrijgen om overgevoelig te zijn. Alle dieren die homozygoot zijn voor de afwijking kunnen problemen krijgen bij bepaalde medicatie. Heterozygote dieren zouden geen problemen moeten hebben, ware het niet dat zelfs Collies die vrij getest zijn nog overgevoelig kúnnen reageren. In 2003 werd ontdekt dat deze overgevoeligheid werd veroorzaakt door een mutatie in het MRD1-gen. Dit gen codeert een eiwit dat in de bloedhersenbarrière zorgt voor het buiten houden van bepaalde geneesmiddelen. Als dit eiwit ontbreekt, kunnen stoffen uit het bloed, die normaal niet in het hersenweefsel penetreren, in de hersenen komen en ernstige vergiftigingsverschijnselen geven en voor overlijden zorgen.

Overigens hebben niet alleen Shelties of Collie-achtigen het MDR1-gendefect. In Angelsaksische landen hanteren artsen het criterium: ‘white feet, do not treat’. Met andere woorden: honden met witte voetjes worden behandeld alsof ze het MDR1-gendefect hebben.

Niet iedere dierenarts is op de hoogte van de mogelijke overgevoeligheid van de Sheltie voor deze geneesmiddelen, altijd handig om een lijst van gevaarlijke medicijnen mee te nemen naar je dierenarts.

N.B. Verder is het belangrijk om ALTIJD de aanwijzingen op de bijsluiter van elk product nauwgezet op te volgen!

 

Bestanddelen die een Sheltie niet mag hebben De onderstaande middelen mogen niet aan Shelties of Collie-achtigen worden gegeven:

• IVERMECTINE, DORAMECTINE en SELAMECTINE: anti-parasitaire geneesmiddelen die werkzaam zijn tegen de meeste darmwormen (niet tegen lintwormen), parasitaire mijten en luizen. Shelties (en collie-achtigen) zijn hier vaak overgevoelig voor. Wordt ook gebruikt bij koeien, schapen, varkens en paarden (Ivomec). Vooral paarden worden met grote doses ontwormd en deze hoeveelheden in de uitwerpselen kunnen voor elke hond gevaarlijk zijn.
• MOXIDECTINE: tegen parasieten. Zit in een wormpasta voor paarden (Equest) en in Cydectin: een wormmiddel voor schapen en runderen.
• VERMINTHEL: ontwormingsmiddel
• EMODEPSIDE: ontwormingsmiddel
• MILBEMYCINE: ontwormingsmiddel
• AMITRAZ: luizenmiddel
• PRAZIQUANTEL: ontwormingsmiddel
• SPINOSAD: vlooienmiddel

 

Producten vlooien-, teken- en wormenmiddelen die de sheltie niet mag hebben (in geen enkele dosering!):

• Verminthel
• Profender
• Promeris Duo spot on (metaflumizon en amitraz)
• Certifect (fipronil en amitraz)
• Milpro (mylbemyacine en praziquantel)
• Midaspot (imidacloprid)
• Parazan (praziquantel)
• Trifexis (spinosad)
• Sectolin: onbekende werking bij MDR-1-gendefect
• Activyl: niet getest bij MDR-1 rassen 
• Comfortis

 

Producten vlooien-, teken- en wormenmiddelen die de sheltie wel mag hebben:

• Advantix (let op: de permethrin die erin zit is zéér giftig voor katten!)
• Advantage
• Banminth
• Béaphar
• Bolfo (Gold)
• Bravecto
• Defencare
• Defendog
• Dogminth
• Drontal 
• Effipro
• Eliminall
• Exil
• Flevox
• Flubenol
• Frontline (werkt helaas nog amper en mag absoluut niet aan katten worden gegeven)
• Milbemax
• Panacur
• Pestigion
• Practic
• Pulvex
• Scalibor-band
• Seresto-band
• Tick Fence
• Veprafen
• Vitaminth

 

Producten die een Sheltie mag hebben, maar waarbij de dosering uiterst strikt moet worden opgevolgd en indien mogelijk voor een ander, veiliger, merk moet worden gekozen:

• Stronghold
• Advocate
• Milbemax (Milbemycinoxim en Praziquantel)
• Program Plus (Milbemycinoxim en Lufenuron)
• Cazitel (Praziquantel)

 

Deze lijst is niet volledig.

In deze lijst staan een aantal middelen die u gewoon bij de apotheek of drogist kunt kopen. Heeft u een Collie-achtige waarvan niet bekend is of het dier een MDR1-gendefect heeft, dan kan het zeer gevaarlijk zijn om zonder overleg met een dierenarts medicijnen van de apotheek te geven!

 

Belangrijk om te weten als uw hond een defect MDR1-gen heeft

Als een hond een defect MDR1-gen heeft, is hij verder compleet gezond en kan een normaal leven leiden, zolang hij maar niet in aanraking komt met één van de ‘risicostoffen’. Wordt de hond ziek, dan is het belangrijk dat de dierenarts weet dat het dier een defect MDR1-gen heeft, zodat er met de medicatie rekening mee gehouden wordt.

 

Preventie

VLOOIEN

Niet vergeten: vlooien houden van alle seizoenen. Ze leggen eitjes tijdens warme lentes en zomers. Ook in de herfst en de winter? Ja zeker: vlak bij warme radiotoren! En als ze eitjes leggen, zijn het er duizenden. Bestrijd ze dus het hele jaar door!

 

TEKEN

Kam en borstel uw huisdier geregeld, en kijk dan goed of u geen teken op de huid ziet. Gebruik altijd een tekentang. Vooral als uw hond vaak buiten is, is een tekenbehandeling echt nodig.